De draakjes kaarten als gespreksmiddel

Naast het spel spelen als kwartetspel is het draakjes kwartet ook heel goed in te zetten om een gesprek over gevoel aan te gaan. Door middel van de draakjes kaarten lukt het kinderen vaak beter om te verwoorden wat er in een specifieke situatie gebeurde en wat zij daarbij voelden/wilden. Hoe werk ik met de draakjes kaarten als coachingsmiddel?

Het boek draakje vurig
Ik begin bij kinderen tot 12 jaar met voorlezen/bespreken van het boek 'draakje vurig' van Josina Intrabartolo en Janneke van Olphen. (zie de webshop). Dit boek gaat over een draakje wat groen is als hij ontspannen is. Maar gedurende de (school)dag loopt de spanning in zijn lijf door verschillende dingen op, waardoor hij vanaf zijn staart steeds verder oranje wordt. Aan het eind van de dag zit hij zo vol met spanning dat hij omslaat naar een zeer vurig draakje. Een prachtig boek dat helder en herkenbaar het spanningsmechanisme in ons lijf beeldend maakt. 
Voor kinderen vanaf 12 jaar pak ik ook het boek er nog bij, niet om voor te lezen, maar wel om het spanningsmechanisme inzichtelijk te maken. 

De draakjes in ons
Na het bespreken van het boek leg ik uit dat wij uiteraard geen draakjes zijn, maar wel last kunnen hebben van een draakje in ons, dat soms even de boel over neemt. Herken je dat, dat je iets zooooooo graag wil dat je niet helemaal meer helder na kunt denken? Dat is dan een draakje die even heel sterk naar boven komt. In het boek zie je alleen een vurig draakje, maar wij kunnen veel verschillende draakjes hebben: denk bijvoorbeeld aan een boos, verdrietig of teleurgesteld draakje. Maar bijvoorbeeld ook een schuldgevoel, ik kan het niet of twijfel draakje, etc. Een draakje voel je opkomen in je lijf, net als bij draakje vurig. Je voelt hem vanaf je voeten omhoog komen. Vanaf je voeten tot aan je middel voel je vaak alleen nog spanning in je lijf en weet je nog niet precies welk draakje dat dan is. De kinderen noemen dit vaak wiebels en kriebels in hun lijf (ofwel een onrustig gevoel). Vanaf je middel wordt het draakje steeds duidelijker. Een verdrietig draakje voel je bijvoorbeeld als een knoop in je buik. Loopt hij hoger op in je lijf, gaat je hart sneller kloppen, vervolgens krijg je een brok in je keel, lopen de tranen over je wangen en zit het tot je kruin dan kun je niet goed meer nadenken. Ik laat de kinderen hun spanning/draakje aangeven met hun handen voor hun lijf. We tellen van 0 (handen op de grond) tot 11 (handen in de lucht) omhoog, waardoor de kinderen met hun lijf kunnen aangeven wat ze van binnen voelen. 

De draakjes kaarten erbij
Kinderen vinden het vaak erg lastig om onder woorden te brengen wat ze dan precies voelen. Door het kwartetspel te spelen leren ze hun draakjes kennen. Maar je kunt ook het gehele kwartetspel op tafel uitspreiden en bij een specifieke situatie vragen welk draakje er even naar voren kwam. Wanneer een kind nog niet toe is aan praten over een situatie kan het aanwijzen van de draakjes een eerste stap zijn tot herkenning en erkenning. Met het benoemen van de draakjes scheiden we de identiteit van het gedrag. Je bent een prachtig kind, dat af en toe last heeft van een draakje. Toch ben jij de baas, niet je draakjes! 

Welke vragen stel je?
Kinderen hebben ons als volwassenen nodig om hen te helpen inzicht te krijgen in hun gevoelswereld en hoe ze daar invloed op uit kunnen oefenen. De vragen die je stelt helpen daarbij. Wanneer het je kind lukt om te benoemen/ aan te wijzen welke draakjes er naar voren kwamen, kun je het vragen of dit draakje helpend was in die situatie. Was het fijn om dit draakje te hebben? Levert het je wat op? Sommige kinderen vinden het soms heel fijn om even lekker boos te zijn en te schreeuwen en te stampen, aangezien dit ook zeer ontladend kan werken. Dan levert het je kind iets op: ontladen. Alleen blijft een draakje vaak te lang hangen, waardoor ze de boosheid niet meer kwijt raken of heeft het draakje een groot effect op de omgeving. Je kunt dan de positieve intentie van het draakje bespreken (de behoefte achter het gedrag is in dit geval bijvoorbeeld spanning willen ontladen), maar dat het draakje dat op een onhandige/ niet helpende manier doet. Benoem naar je kind dat het zelf de baas is, dus dat het kan kiezen om een draakje vast te houden of los te laten. Als het draakje je niet meer helpt kun je er voor kiezen om het los te laten. Hoe je je draakjes los laat kom ik op terug in een volgend blog, want daar kan ik nog vele pagina's mee vullen ;)
Wanneer je kind beseft dat het een keuze heeft in hoe het zich voelt, kun je gaan oefenen met het herkennen van de draakjes en steeds opnieuw de volgende stappen nemen:
- benoem welk draakje je ziet: ik zie nu een boos draakje
- benoem de keus die je kind heeft: hou je hem vast of laat je hem los?
- het loslaten van een draakje gaat bij het ene kind heel makkelijk en het andere kind heeft er jouw hulp bij nodig. Belangrijk hierbij is dat de keus hiertoe vanuit je kind komt. 'Als het je niet zelf lukt om je draakje los te laten, wil ik je daarbij helpen. Dan hoef je het maar te vragen.' Hierdoor ervaart je kind autonomie, waardoor de verandering vanuit henzelf komt en vaak veel beter eigen gemaakt wordt, dan wanneer wij als ouders een gedragsverandering bij ons kind opleggen. 

Super belangrijk bij het bespreken van de draakjes!!!
In gesprekken in mijn praktijk geven ouders vaak aan dat ze willen praten met hun kind over wat er gebeurde, maar dat hun kind dan volledig in de weerstand gaat. Ontkennen, liegen, verdraaien, boosheid, etc zijn dan vaak het gevolg. Ofwel je krijgt er nog een scala aan draakjes bovenop. Waar zit dat hem in? Het heeft alles te maken bij hoe je er zelf bij zit. 90 % van onze communicatie is non-verbaal. Heb je zelf nog last van een bepaalde draak met betrekking tot de situatie die je wil bespreken, voel je bijvoorbeeld nog boosheid of irritatie over hoe het gelopen is, dan zal je kind dat direct voelen. Bij het bespreken van de kaartjes is een oordeelloze houding, zowel verbaal als non-verbaal essentieel. Voor je kind is het benoemen van de draakjes die het had heel spannend en confronterend. Wanneer het denkt dat het bij het aanwijzen van zijn draakjes direct de wind van voren zal krijgen over hoe het het anders had moeten doen, is je kind niet snel geneigd zijn draakjes bloot te geven. Vanuit rust en nieuwsgierigheid vragen welke draakjes er naar voren kwamen, geeft je kind een gevoel van veiligheid. Deze veiligheid is essentieel om uiteindelijk tot een gedragsverandering te komen. 

Moet je de draakjes van je kind dan maar accepteren?
Nee, uiteraard hoeven we alle draakjes van onze kinderen niet zomaar te accepteren. In een volgende blog leg ik uit hoe je je kind die in de draak zit begrensd en ondersteund bij de gedragsverandering die het nodig heeft. Het begint allemaal met het herkennen van de draakjes, om ze daarna te kunnen bespreken. En om de draakjes bespreekbaar te maken, zul je eerst moeten zorgen voor een oordeelloos en veilig gevoel bij jezelf, wat je overdraagt op je kind. Vandaar dat het spelen van het kwartetspel kan helpen om op een luchtige en ontspannen manier de draakjes van je kind bespreekbaar te maken. Wees er wel op voorbereid dat je kind misschien ook bespreekbaar wil maken welke draakjes het bij jou als ouder ziet ;)

Ik wens jullie veel oefen plezier!